5. Sınıf / 7. Ünite: Küresel Bağlantılar Konu Özeti

[admin]

Ülkeler Arası Alışveriş

Ticaret Bir ürünün ya da hizmetin alınması veya satılması işlemine ticaret adı verilir. Ülkemizdeki tüm şehirlerin sahip olduğu olanaklar ve bu şehirlerde üretilen ürünler aynı değildir. Bu nedenle farklı şehirlerdeki insanlar birbirleri ile ticaret yaparlar. Ülke sınırları içerisinde yapılan ticarete iç ticaret denir.

Şehirler gibi dünya üzerindeki ülkeler de farklı olanaklara sahiptir. Bu yüzden farklı ülkelerdeki insanlar da birbirleri ile ticaret yaparlar. Ülkeler arasında yapılan ticaret dış ticaret olarak adlandırılır. Dış ticaret kendi içerisinde ithalat ve ihracat olmak üzere ikiye ayrılır. Bir ürünün veya hizmetin başka bir ülkeden alınmasına ithalat denir. Ülkelerin ürettiği ürün ve hizmetleri başka ülkelere satması ise ihracat olarak adlandırılır. Bir ülkenin dış ticaretten kazandığı para yaptığı ihracata, harcadığı para ise yaptığı ithalata bağlıdır. Bu nedenle ihracatın ithalattan fazla olması o ülkenin ekonomik gelişmişliğinin bir göstergesidir.

Ülkemizde İthalat ve İhracat

Ülkelerin sahip olduğu iklim, tarım, maden, sanayi ve teknoloji gibi olanaklar birbirinden farklıdır. Dolayısıyla ülkelerde üretilen ürünler de farklılık gösterir. Bu durum ülkeler arası alışverişin yani ithalat ve ihracatın gelişmesini sağlar. Ülkemizin son yıllarda en çok ithalat yaptığı ilk beş ülke Rusya, Çin, Almanya, İtalya ve ABD’dir. Bu ülkelerden ithal ettiğimiz ürünlerin başında ise Rusya’dan doğal gaz ve petrol, Çin’den plastik ürünler ve elektrikli aletler, Almanya’dan taşıma araçları ve makineler, İtalya’dan kimyasal ürünler, Amerika’dan da savunma araçları yer alır.

En çok ihracat yaptığımız ilk beş ülke ise Almanya, Irak, İngiltere, Rusya ve İtalya’dır. Bu ülkelere ihraç ettiğimiz yani sattığımız ürünlerin başında halı, pamuk ipliği ve hazır giyim gibi tekstil ürünleri, sebze ve meyveler, fındık, cam, porselen, deri ürünleri ve çeşitli makineler yer alır.

Teknoloji ve Ticaret

Eskiden ihtiyaç duyulan bir ürünün hangi ülkede bulunduğu ancak o ülkeye gidip gelen insanlardan öğrenilebiliyordu. Bu durum bilgiye ulaşmayı zorlaştırıyordu. Günümüzde ise telefon, İnternet ve televizyon gibi iletişim araçları var. Bu araçlar sayesinde ihtiyacımız olan ürünün hangi ülkede ve kim tarafından üretildiğini anında öğrenebiliyoruz. Farklı ülkelerdeki üreticilere dilediğimiz an ulaşabiliyor, onlarla kolayca ticaret yapabiliyoruz.

Ancak ticaretin kolaylaşması için yalnızca iletişimin gelişmesi yeterli olmuyor. Alınan ve satılan ürünlerin ülkeler arasında taşınması da gerekiyor. Eskiden bu iş için kervanlar ve yelkenli gemiler kullanıyordu. Bu araçlarla yapılan yolculuklar çok uzun sürüyor ve taşınan mallar zarar görüyordu. Günümüzde ise modern tırlar, trenler, gemiler ve uçaklar var. Bu araçlar sayesinde ürünler çok uzak mesafelere kısa sürede zarar görmeden taşınabiliyor. Ayrıca doğal gaz ve petrol gibi yakıtların taşınmasında kullanılan boru hatları ve geliştirilen çeşitli projeler de ülkeler arası taşımacılığın kolaylaşmasını sağlıyor.


Turizmin Katkıları
Dinlenmek, eğlenmek, yeni yerler görmek ve tanımak amacıyla çeşitli yerleri gezen kişilere turist adı verilir. Ülkeler turistleri kendi ülkelerine çekmek amacıyla çeşitli çalışmalar yapar. Yapılan bu çalışmalar ve gezi etkinliklerinin tümüne turizm adı verilir.

Turizm ve Ortak Miras Ögeleri Dünya ortak miras ögelerinin tanınması ve tanıtılması turizm sayesinde olur. Ülkeler, turizm kapsamında ülkelerine daha fazla turist çekebilmek için topraklarında yer alan ortak miras ögelerini tanıtıcı çalışmalar yapar, etkinlikler düzenler. Bu etkinlikler ve tanıtım çalışmaları dışında ortak miras ögelerinin korunması için de çeşitli faaliyetlerde bulunurlar. Çünkü ortak miras ögeleri ne kadar iyi korunur ve tanıtılırsa çok daha fazla turist bunları görmek için turizm etkinliklerine katılır.


Turizmin İnsanlara ve Ülkelere Katkıları

Turizm sayesinde insanlar çeşitli yerleri gezme ve ortak miras ögelerini tanıma fırsatı bulurlar. Ayrıca turizm etkinlikleri sırasında farklı ülkelerden insanlar birbirleri ile iletişim içerisinde olurlar. Bu iletişim sayesinde kültürel değerlerin tanınması ve dostlukların kurulması kolaylaşır. Turizm sayesinde insanlar arasında kurulan dostluk ilişkileri, ülkeler arası ilişkileri de olumlu yönde etkiler. Bu nedenle turizm, dünyada barış ve huzurun sağlanmasında büyük öneme sahiptir.

Dünya barışına katkıları dışında turizmin ekonomik anlamda da ülkelere büyük katkısı vardır. Ülkelere gelen turistlerin yaptığı harcamalar o ülke için büyük bir gelir kaynağı oluşturur. Bu durum ülkelerin ekonomisinin gelişmesini sağlar. Ayrıca turistik etkinliklerin yapıldığı yerlerde üretim ve ticaretin canlanması ile bölge halkına yeni iş olanakları sağlanır.

Dünyanın Hazineleri
Ortak Miras Ögeleri Dünya genelinde geçmişten günümüze ulaşan birçok doğal ve kültürel varlık bulunmaktadır. Bu varlıklar bütün insanlığa aittir. Başka bir ifade ile tüm insanlığın ortak mirasıdır. Ortak miras ögelerinin korunması ve gelecek nesillere aktarılabilmesi kültürel anlamda büyük önem taşımaktadır.

Kısa adı “UNESCO” olan Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı insanlığın ortak mirası olarak kabul edilen eserleri Dünya Miras Listesi’ne alarak koruma çalışmaları yürütmektedir. Ayrıca ortak miras ögelerinin bazıları müzelerde korunmakta ve sergilenmektedir.

Ülkemizdeki Ortak Miras Ögeleri Ülkemizde birçok doğal ve kültürel varlık bulunmaktadır. Bu varlıkların 11 tanesi UNESCO tarafından Dünya Miras Listesi’ne alınmıştır. Ülkemize her yıl dünyanın dört bir yanından gelen turistler bu güzellikleri ziyaret etmektedir.

Dünya Miras Listesi’nde yer alan varlıklarımız;
• Nevşehir’de bulunan Göreme Millî Parkı ve Kapadokya,
• Sivas’ta bulunan Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası,
• İstanbul Tarihî Yarımada,
• Çorum’da bulunan Hititlerin başkenti Hattuşa,
• Adıyaman’da bulunan Nemrut Dağı,
• Denizli’de bulunan Pamukkale Travertenleri,
• Muğla ve Antalya sınırları içinde yer alan, Likyalılardan kalan Xanthos-Letoon,
• Karabük’te bulunan, evleri ile ünlü Safranbolu şehri,
• Çanakkale’de bulunan Truva Antik Kenti,
• Edirne’de bulunan Selimiye Camii ve Külliyesi,
• Konya’da bulunan Çatalhöyük Neolitik Kenti’dir.


Ülkemizdeki ortak miras ögelerinden bazıları

Dünyadaki Ortak Miras Ögeleri UNESCO tarafından oluşturulan ve düzenli olarak yenilenen Dünya Miras Listesi’nde 2014 yılı itibarıyla 981 adet ortak miras ögesi bulunmaktadır. Bu ögelerin 759 tanesi kültürel, 193 tanesi doğal, 29 tanesi ise hem kültürel hem doğal varlıktır.

Kültürel varlık olarak kabul edilen ortak miras ögelerine Moğolistan’da bulunan Orhun Yazıtları, İtalya’da bulunan Pisa Kulesi ve Hindistan’da bulunan Tac Mahal örnek olarak verilebilir.

Doğal varlık olarak kabul edilen ortak miras ögelerine ise Endonezya’da yer alan Komodo Ulusal Parkı, Rusya’da yer alan Baykal Gölü ve Tanzanya’da bulunan Serengeti Ulusal Parkı örnek gösterilebilir.

Hem kültürel hem de doğal yani karma varlık olan ortak miras ögelerine de Avustralya’da bulunan Kakadu Ulusal Parkı, Çin’de bulunan Taishan Dağı, Türkiye’de bulunan Göreme Millî Parkı ve Kapadokya örnek gösterilebilir.